Ook als je al aardig wat jaartjes improvisatietheater achter de kiezen hebt, kan ik je waarschijnlijk nog wel een paar dingen leren. Hieronder staan een paar voorbeelden van thema’s en vormen die ik zou kunnen behandelen.
Fysiek spel
Merk je dat scènes steeds meer op elkaar gaan lijken? Nou, fysiek spel kan een flinke verdieping geven. Veel meer dan alleen mime, gaat het om het in enkele bewegingen en geluiden geloofwaardig neerzetten van omgevingen of zelfs hele werelden.
In het minste geval: no more talking heads!
In het beste geval neem je je toeschouwers dwars door tijd en ruimte mee naar de meest ongelofelijke plekken. Vanuit die rijkdom aan spel kunnen zowel problemen als oplossingen ontstaan. Oftewel: verdieping!
Science fiction
Denk je bij science fiction als eerste aan robots, ruimte, “Bleep! Bleep!” en “Luke, I’m your father?”
Wat zonde! Dat kan echt veel interessanter! En verrassend genoeg: iedereen kan zichzelf in een mum van tijd omtoveren tot een heuse toneelspelende science fiction schrijver. Alles wat je nodig hebt, zijn goede triggers en een bredere opvatting van wat science fiction nou werkelijk is.
Zo werd één van de interessantste SF scènes die ik ooit heb gezien gespeeld door een zelfverklaard hater van science fiction, die als onderwerp vanuit het publiek kreeg: “Een wereld zonder technologie”.
Denk je dat zo’n startpunt nooit kan leiden tot een interessant science fiction verhaal? Dan is het de hoogste tijd dat je mij inhuurt om je tot andere gedachten te brengen.
Overigens is het spelen met science fiction ook buiten het theater om een leuke en goede manier om samen met een team, afdeling, bedrijf of vriendengroep op creatieve wijze na te denken over de toekomst.
Dichten
Wel eens op het podium een ode gebracht aan iemand en kwam je niet verder dan een opsomming van feitjes onder wat halfslachtig rijm?
Beauty is in the eye (and ear*) of the beholder
William Shakespearre (* +David)
Dan helpt deze training misschien om de innerlijke Shakespearre in jou te ontwaken! Mocht het publiek jouw poëzie ook in de toekomst nog steeds niet helemaal op waarde kunnen schatten, dan ligt dat voortaan helemaal aan henzelf.
De technieken die je hier aanleert, kun je ook gebruiken in bijvoorbeeld liedjes, monologen, dialogen en speeches. Kortom: in taal.
Theatersport (Micetro/Tombola theater)
In Nederland is theatersport nog steeds de oervorm van improvisatietheater. Samen met Micetro en Tombola theater is Theatersport een prima startpunt voor beginnende spelers, maar ook ervaren spelers kunnen er nog flink van genieten.
Bij Theatersport gaat het om een wedstrijdje tussen twee of soms drie teams, waarbij over en weer uitdagingen gedaan worden. Er ligt doorgaans een sterke nadruk op spelvormen op basis waarvan scènes neergezet worden.
Hoe zet je een scène op? Hoe help je een scène vooruit? Hoe ziet accepteren en blokkeren voor gevorderden er uit? Met welk soort ingrepen kun je vanaf de kant de spelers op het podium ondersteunen? Hoe zorg je er voor dat een scène ergens over gaat?
Ook deze relatief eenvoudige vorm zit vol do’s & don’ts, die gedurende een training aan de orde kunnen komen.
Spelen met geheimen
In deze vorm, worden de improvisers ter plekke geconfronteerd met een setting die door een schrijver van tevoren is uitgedacht. De spelers krijgen een inleidend verhaaltje, waarmee in een paar pennestreken de karakters, hun onderlinge relaties en de locatie worden neergezet. Het publiek hoort alles, dus tot zover geen geheimen.
Maar dan worden alle spelers op één na weggestuurd. Nu krijgt deze ene overgebleven speler de geheimen te horen die zijn/haar/hen karakter met zich meedraagt. Ook hiervan is het publiek deelgenoot.
Dan komt de volgende speler, tot alle spelers aan de beurt geweest zijn. En dan…spelen maar! Gedurende zo’n drie kwartier komen druppelsgewijs de geheimen aan het licht, die weer effect hebben op de onderlinge relaties van de uiteenlopende karakters.
Het improviseren bestaat uit het uitspelen van de effecten die al deze ontboezemingen hebben op de verschillende karakters.
Vrije Harold
De Vrije Harold is een zeer associatieve vorm, die bestaat uit een potpourri van scènes die allemaal gerelateerd zijn aan hetzelfde overkoepelende thema.
Zo hebben we rondom het thema “vuur” gespeeld: hoe vuur ontdekt werd; een tweetal kibbelende brandweermannen die vechten om het recht om een mooie vrouw te redden; een native American die via rooksignalen probeert een squaw te versieren; een rouwende dochter die bij ieder kaarsje dat ze aansteekt aan haar overleden vader denkt; een lucifer in een doosje dat jalours is omdat al zijn buren al eerder door de hemelse hand uitverkoren waren; enzovoort.
Als spelers later nog op aanvullingen komen van de eerdere scènes, kunnen die, eventueel met een tijdsprong weer terugkomen. Verhaaltjes die af waren (of minder goed liepen), komen niet terug.
Armando
De Vrije Harold en de Armando (en de Roethke) lijken wel een beetje op elkaar. Bij de Armando wordt gestart vanuit een woord, dat aanleiding geeft tot een monoloog van één van de spelers, over een waargebeurde herinnering. Vervolgens wordt er op basis van die associatie weer een nieuwe scène opgezet, die weer doorassocieert op een aspect uit de monoloog. Maar ook die scène vormt weer de inspiratiebron voor vervolgscènes.
Het kan dus goed gebeuren, dat de vierde scène werkelijk helemaal niets meer te maken heeft met de eerste monoloog; laat staan met het oorspronkelijke woord dat de kettingreactie in gang had gezet. Ook aan het einde wordt er weer een monoloog gehouden.
De Roethke lijkt op de Armando, maar heeft een bestaand gedicht als anker waar steeds weer naar teruggekeerd wordt.
Loveboat (en dergelijke)
De naam die ik nu even aan dit format gegeven heb, komt van de gelijknamige televisieserie uit de jaren ’80. Het stramien is als volgt: er is een vaststaande locaties, zoals een cruiseschip, een hotel of een camping, waar een staf de scepter zwaait.
Dan komen er gasten in twee en drietallen, die allemaal hun eigen sores meenemen naar de locatie. En wie weet: blijkt het probleem van de één wel de kans van de ander.
Superscene
Beschrijving volgt.
Detective
Beschrijving volgt.